HISTORIESE OORSIG
Die klassieke uitspraak van baron Van Imhoff in 1743, naamlik, dat hy diep geskok en besorg is oor die “grote sorgeloosheid en onwetendheid” van die Swartland se bevolking, was die groot dryfveer agter die groei en ontwikkeling van die onderwys hier.
Die ontwikkelingsgang deur al die jare was indrukwekkend en was, en is nog steeds, om die “onwetendheid“ te beveg, deur beter skool- en onderwysgeriewe daar te stel. ‘n Hoogtepunt was die eerste skooltjie, ‘n kerkskooltjie, wat in 1745 in Malmesbury geopen is.
In 1894 word twee aparte skole gestig, naamlik die “Girls School” en die “Jongens Publieke School”. Die redes vir die twee aparte skole was dat daar nie ‘n enkele gebou was wat al die leerders kon huisves nie en daarby is die opvoeding ook sterk beïnvloed deur oorsese metodes van indeling. Die argument is gebruik dat “natuurlike ruheid van die seun kontaminerend inwerk op die verfyndheid van die dogter”.
Die seunskool se getalle neem sodanig toe dat die skool in 1909 tot ‘n hoërskool verklaar word met die naam “Hogerschool voor Jongens”. In 1912 word die huidige hoërskoolgebou in gebruik geneem en die naam van die skool het later verafrikaans tot Die Hoër Jongenskool.
Die meisieskool het aanvanklik net tot “School Higher” (graad 10) gegaan en dan moes die dogter na die seunskool gaan om hulle graad 12 sertifikaat te verwerf. In 1918 word die meisieskool ook ‘n volwaardige hoërskool.
Aan die begin van die veertigerjare kom daar al meer hoërskole in die omliggende dorpe tot stand, wat ‘n daling in beide skole se getalle veroorsaak. Die twee plaaslike skole amalgameer in 1944 en die hoërskool, wat bekend sou staan as die Hoërskool Swartland, sou die gebou van die seunskool gebruik. Die primêre skool, bekend onder die nuwe naam Laerskool Swartland, sou in die meisieskool gehuisves word.
Op hierdie stadium was mnr SJ Bouwer die skoolhoof en die leerdertal 216.
Vandag is die Hoërskool Swartland, wat nou met ‘n leerdertal van 700 spog, een van die grootste plattelandse hoërskole in die Wes-Kaap: ‘n trotse skool met ‘n roemryke verlede wat deur die jare die leuse van die skool, Werk en Wen, getrou uitleef.
HS Swartland se argief
Die argief bly vir ons skool ‘n trots en ‘n aanwins, aangesien ons oudleerders ‘n onontbeerlike deel van ons tradisie is. Kom maak gerus ‘n draai, dalk is jou foto nog hier!
